Ficus jest łacińską nazwą figi jadalnej, należącej do grupy roślin z rodziny morwowatych, składającej się z drzew, krzewów i pnączy. Fikusy, zwane też figowcami, pochodzą z obszarów tropikalnych i subtropikalnych, szczególnie z Indii i z Malezji. Wiele z fikusów może być wspaniałą ozdobą domu, osiągając rozmiary od 10 cm do nawet 3 metrów. Figowce zazwyczaj mają szeroki zakres tolerancji na temperaturę i łatwo się adaptują do różnych warunków panujących w domach. U większości odmian liście fikusa są ciemnozielone chociaż są okazy różnobarwne.
Popularne odmiany fikusa jako rośliny doniczkowe
Wspólną cechą łączącą różne gatunki figowców o rozmaitych pokrojach (wzniesiony, płożący, pnący) jest obecność soku mlecznego w roślinie. Jednym z najbardziej znanych fikusów jest Ficus elastica. Inne gatunki pospolicie występujące w domach to m.in. Ficus benjamina (figowiec beniamiński), figa płacząca i Ficus pumila (Ficus repens) - fikus pnący. Kilka mniej znanych gatunków to rubiginosa, microcarpa (retusa). Natomiast Ficus deltoidea var. diversifolia jest jedynym gatunkiem pospolicie rosnącym w domach, który regularnie owocuje (owoce nie są jadalne). Jest to małe drzewko wysokości 90 cm z dużą liczbą gałęzi. Liście są grube i ciemnozielone.
Fikus sprężysty
Fikus doniczkowy uprawiany jako roślina domowa to najczęściej odmiana fikusa sprężystego. Figowiec sprężysty (fikus elastica) ma jego liczne mieszańce, a szczególnie lubiana jest odmiana 'Decora' o owalnych błyszczących, ciemnozielonych, skórzastych liściach, długości 30 cm, która nie traci kształtu i zachowuje zwarty pokrój. Liście wyrastają z rdzawoczerwonych pochw. Unerwienie na spodniej stronie liścia jest czerwone.
Mocny Ficus elastica 'Robusta' jest dużą rośliną o liściach większych i okrąglejszych niż u odmiany Decora. Lściące, skórzaste liście dorastają do 30 cm i mają wyraźne unerwienie. Dobrze pielęgnowany figowiec może dorosnąć do 33 m wysokości. Może owocować dopiero około 30 roku życia.
Fikus benjamina
Figowiec beniamiński ma błyszczące, spiczaste liście długości 5-10 cm. W naturze jest ogromnym drzewem, ale w doniczce może dorastać do 1,8 metra. Drzewko fikus tworzy łodygi, które często się splata, nadając roślinie domowej efektownego wyglądu. Ficus benjamina 'Samantha' jest różnobarwną odmianą, której liście mają odcień świeżej zieleni i bieli. Tak jak pozostałe figowce beniamińskie ma opadający pokrój i jest bardzo ozdobny.
Ficus pumila
Figowiec pnący rośnie do około 10 cm wysokości, ale płoży się ponad 60 cm. Dobrze rośnie nawet w niezbyt sprzyjających warunkach – w wilgoci i cieniu. Ma drobne, sercowate liście, zwykle bladozielone i pofałdowane. Świetnie nadaje się do wiszących pojemników, a dzięki bujnemu wzrostowi może także przykryć podłogę jak kobierzec.
Fikus lirolistny
Ficus lyrata, zwany też dębolistnym, ma błyszczące, ciemnozielone liście długości 30 cm. Fikusy dębolistne w naturze zaczynają rosnąć jako epifity, by w końcu stać się drzewami o wysokości 12 metrów! W naszych domach jednak te rośliny domowe osiągną maksymalnie 90 cm.
Uprawa fikusa – jak powinna wyglądać pielęgnacja fikusów?
Jak dbać o fikusy? Figowce z natury nie są roślinami zbyt wymagającymi, a w odpowiednich warunkach żyją bardzo długo.
Odpowiednie miejsce dla fikusa w domu
Jakie są preferencje świetlne fikusa? Wymagania oświetleniowe ta grupa roślin ma umiarkowane. Stanowisko średnio i jasno oświetlone będzie odpowiednie. Nieco bezpośredniego światła również nie zaszkodzi liściom fikusa. Ficus pumila preferuje natomiast półcień. Wszystkie gatunki fikusów mają właściwości kierowania się ku słońcu, dlatego od czasu do czasu odwracajmy doniczkę, by roślina doniczkowa się nie skrzywiła. Odpowiednia temperatura dla fikusa to normalna temperatura pokojowa. Zimą minimalna temperatura uprawy fikusa to 10–13°C.
Podlewanie, zasilanie i zraszanie fikusa
Podlewanie fikusów ma duże znaczenie, przelewanie przez dłuższy czas powoduje bowiem gnicie korzeni. Przed podlaniem pozwólmy zatem podłożu przeschnąć na 2/3 głębokości. Podlewamy wodą miękką o temperaturze pokojowej. Fikusy wymagają również regularnego zasilania zarówno nawozami organicznymi, jak i mineralnymi. Wiosną i latem zasilamy fikusy co 2 tygodnie rozcieńczonym nawozem.
Zraszanie fikusa jest istotne u mniejszych roślin lub u gatunków z owłosionymi liśćmi. Wówczas dość często spryskujemy roślinę wodą. U większych okazów przecieramy liście wilgotną ściereczką, by usunąć warstwę kurzu. Przy czyszczeniu lub dotykaniu liści fikusów musimy uważać, ponieważ łatwo je uszkodzić, a blizny pozostaną już na zawsze. Choć środkowe łodygi figowca są proste i nie mają odgałęzień, to usuwając czubek pędu, pobudzimy roślinę doniczkową do rozgałęzienia się.
Odpowiedni nawóz do fikusów - SPRAWDŹ
Jaka ziemia dla fikusa? Uprawa i przesadzanie fikusów
Figowce lepiej rosną w mniejszych doniczkach, wówczas zamiast w rozbudowanie korzeni, przyrastają w strefie nadziemnej. Mniejsze pojemniki pozwalają także na zachowanie większej kontroli nad wilgocią podłoża. Przesadzanie roślin doniczkowych jakimi są fikusy należy przeprowadzić wiosną, gdy korzenie wypełnią całą doniczkę. Dla fikusów o dużych liściach odpowiednia będzie mieszanina 1/3 próchnicy liściowej, ziemi ogrodowej i torfu na grubej warstwie drenażu np. z keramzytu. Dla mniejszych okazów lub gatunków mających drobne liście korzystniejsze będzie podłoże torfowe, lecz lekkie, bogate w próchnicę i azot.
Rozmnażanie fikusów
Figowce rozmnażamy z sadzonek wierzchołkowych albo odkładów powietrznych. Amatorom bardzo trudno jest rozmnażać fikusy, szczególnie te o dużych liściach. Ocięte kawałki pędów słabo się ukorzeniają, ponieważ przy dużych liściach ma miejsce odparowywanie wody. Niemniej odmiany o małych liściach łatwo ukorzeniają się z odciętych wiosną kawałków pędów. Najlepsze jest rozmnażanie fikusów z łodyg odrośli, choć jest to proces powolny i trudny.
Czy fikus kwitnie?
Fikusy kwitną i owocują rzadko w warunkach domowych. U niektórych gatunków kwiaty przekształcają się w jadalne owoce.
Szkodniki i choroby fikusa
Czemu fikus gubi liście? Opadanie liści fikusa może być spowodowane gniciem korzeni w skutek wysokiej wilgotności gleby w połączeniu z niską temperaturą. Szczególnie ważne jest więc ograniczenie podlewania fikusów zimą. Skutkiem przelania mogą być też czarne plamy na liściach, oznaczające chorobę grzybową. Liście fikusa trzeba wtedy spryskać odpowiednimi fungicydami.
Rzeczą naturalną jest natomiast opadanie starych liści u dołu rośliny. Liście te najpierw żółkną, brązowieją i odpadają, pozostawiając ślad na łodydze.
Fikusy mogą się również zarazić czarną pleśnią. Czarna pleśń chętnie opanowuje liście fikusa, osiedlając się na odchodach czerwców. Pleśń usuwamy przecierając liście wodą z szarym mydłem.
Fikusy mogą być atakowane przez czerwce i wełnowce, które opanowują starsze rośliny. Czerwce są szczególnie groźne dla fikusów, jeżeli nie kontrolujemy ich obecności, zwłaszcza od spodniej strony liści. Dlatego należy regularnie sprawdzać oznaki występowania tych szkodników u wszystkich rodzajów fikusów i zastosować odpowiednie środki już w początkowej fazie inwazji.
Często zastanawiacie się też, dlaczego mój fikus nie rośnie? Otóż fikusy charakteryzuje bardzo silny lecz powolny wzrost. Niemniej rekompensuje to fakt, że są to rośliny długowieczne, które osiągną pokaźne rozmiary, wzbogacając naszą roślinną kolekcję o atrakcyjne okazy o drzewkowatym pokroju.
Najpiękniejsze fikusy SPRAWDŹ TUTAJ
Rośliny doniczkowe do domu i biura. Fikusy w aranżacji wnętrz.
Fikusy to idealne kwiaty do biura i mieszkania. Forma niewielkiego drzewka, piękny wysmukły pokrój oraz łatwość uprawy powoduje, ze fikusy mogą uprawiać zarówno debiutanci jak i doświadczeni hodowcy. Fikusy doniczkowe to nie tylko atrakcyjne wizualnie rośliny domowe, ale także naturalny oczyszczacz powietrza. Fikusy usuwają z naszego otoczenia toksyczne substancje takie jak formaldehyd czy benzen. Aranżacja fikusów w domu jest zatem także inwestycją w nasze zdrowie i dobre samopoczucie.